กองอาหาร

แนวทางการขออนุญาตสารช่วยในการผลิตอาหาร (Processing aids)

24 กรกฎาคม 2566

ตอบ “สารช่วยในการผลิต (Processing aids)” หมายถึง สารหรือวัตถุใดซึ่งมิได้ใช้บริโภคในลักษณะเป็นส่วนประกอบของอาหาร แต่ใช้ในกระบวนการผลิตวัตถุดิบหรือส่วนประกอบของอาหารเพื่อให้เป็นไปตามเทคโนโลยีระหว่างการปรับปรุงคุณภาพหรือการแปรรูป โดยอาจจะมีสารหรืออนุพันธ์ของสารนั้นเหลือตกค้างในผลิตภัณฑ์ได้โดยไม่ตั้งใจและไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ทั้งนี้ ไม่รวมถึงเครืองมือเครื่องใช้ในการผลิต ยกตัวอย่างเช่น

สารช่วยในการผลิต	หน้าที่
ถ่านกัมมันต์ (Activated carbon)	สารทำให้ใส (Clarifying agent)
ไดอะตอมเมเชียส เอิร์ธ (Diatomaceous Earth)	สารช่วยกรอง (Filtering aid)

ทั้งนี้สารช่วยในการผลิตอาหารที่นำมาใช้ในกระบวนการผลิตอาหารจะต้องมีข้อกำหนดคุณภาพหรือมาตรฐาน และข้อกำหนดเงื่อนไขการใช้ ดังต่อไปนี้

ข้อกำหนดคุณภาพหรือมาตรฐาน

ตามที่กำหนดไว้ใน Codex Advisory Specification for the Identity and Purity of Food Additives หรือ
ตามประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยความเห็นชอบของคณะกรรมการอาหาร หรือ
ตามความเห็นชอบของคณะอนุกรรมการเพื่อศึกษาวิเคราะห์ปัญหาและวินิจฉัยในเชิงวิชาการเกี่ยวกับอาหาร

ทั้งนี้สารดังกล่าวต้องเป็นสารที่ระบุหน้าที่การใช้เป็นสารช่วยในกระบวนการผลิต (Processing aids) ตามบัญชีรายชื่อ Inventory of Substances used as Processing Aids (IPA) ที่กำหนดไว้โดย Codex Committee on Food Additive (CCFA)

ข้อกำหนดเงื่อนไขการใช้

ปริมาณการใช้สารช่วยในการผลิตอาหารจะต้องเป็นปริมาณที่เหมาะสมตามความจำเป็นทางเทคโนโลยีการผลิต
ในกระบวนการผลิตมีขั้นตอนหรือวิธีการในการกำจัดหรือลดปริมาณของสารช่วยในการผลิตอาหารที่อาจเหลือตกค้างในผลิตภัณฑ์สุดท้าย หรือปริมาณที่ตกค้างของสารดังกล่าวจะต้องไม่ส่งผลต่อลักษณะหรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์สุดท้าย และต้องไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพ

สำหรับสารช่วยในการผลิตอาหารในกลุ่มเอนไซม์สำหรับใช้ในการผลิตอาหาร และ ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดหรือฆ่าเชื้อที่ใช้สำหรับอาหาร จะมีข้อกำหนดเฉพาะไว้ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขที่เกี่ยวข้อง ดังนี้

แนวทางการขออนุญาต

สารช่วยในการผลิต (Processing aids)	แนวทางการขออนุญาต
กลุ่มเอนไซม์สำหรับใช้ในการผลิตอาหาร	ยื่นคำขอขึ้นทะเบียนตำรับอาหาร (อ.17) เพื่อขอรับใบสําคัญการขึ้นทะเบียนตํารับอาหาร (อ.18)
กลุ่มผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดหรือฆ่าเชื้อ ที่ใช้สำหรับอาหาร	ยื่นคำขอขึ้นทะเบียนตำรับอาหาร (อ.17) เพื่อขอรับใบสําคัญการขึ้นทะเบียนตํารับอาหาร (อ.18)
กลุ่มหน้าที่อื่นๆ	สำหรับวัตถุเจือปนอาหารที่มีหน้าที่เป็นสารช่วยในการผลิต หากมีความประสงค์จะขอรับเลขสารบบอาหารให้ดำเนินการยื่นคำขอขึ้นทะเบียนตำรับอาหาร (อ.17) พร้อมแนบหนังสืออนุญาตการใช้จากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา เพื่อขอรับใบสําคัญการขึ้นทะเบียนตํารับอาหาร (อ.18)