ตอบ   ข้อกำหนด หอย และหมึก อ้างอิงมาจาก Mollusks หรือ อาจเรียกว่า molluscs เป็นชื่อสามัญ ของสัตว์น้ำ ในไฟลัมมอลลัสกา (mollusca) สัตว์น้ำ ในกลุ่มนี้ ประกอบด้วย หอย และ ปลาหมึก

           ปลาหมึก หรือ หมึก คือ สัตว์น้ำเค็มที่ไม่มีกระดูกสันหลัง ประเภทของหมึก เช่น  หมึกกระดอง (Cuttlefish, Rainbow Cuttlefish) ชื่อวิทยาศาสตร์ Sepia brevimana, Sepia pharaonis  หมึกหอม / หมึกตะเภา (Soft Cuttlefish) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Sepioteuthis lessoniana  หมึกยักษ์หรือหมึกสาย (Octopus) ชื่อวิทยาศาสตร์ Octopus membranaceous และหมึกกล้วย (Squid / Splendid Squid) ชื่อวิทยาศาสตร์ : Loligo spp. Loligo formosana

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ  ใช้แนวทางตาม General Standard for Food  Additive ของโคเด็กซ์  ซึ่งกำหนดไว้ในคู่มือข้อกำหนดการใช้วัตถุเจือปนอาหารตามมาตรฐานทั่วไปสำหรับวัตถุเจือปนอาหารของโคเด็กซ์ (GSFA) และประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 281) พ.ศ. 2547 เรื่อง วัตถุเจือปนอาหาร และประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาเรื่องข้อกำหนดการใช้วัตถุเจือปนอาหาร และประกาศฯที่เกี่ยวข้อง ร่วมกัน

        ทั้งนี้ผู้ประกอบการที่ผลิตหรือนำเข้าวัตถุเจือปนอาหารจะต้องแสดงฉลากตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 363) พ.ศ. 2556 เรื่อง วัตถุเจือปนอาหาร (ฉบับ 2) ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยและประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 372) พ.ศ. 2558 เรื่อง วัตถุเจือปนอาหาร (ฉบับที่ 3)   อยู่แล้ว ซึ่งจะต้องปฏิบัติแสดงชื่อกลุ่มหน้าที่ร่วมกับชื่อเฉพาะหรือ INS Number  ดังนั้นผู้ผลิตอาหารที่ใช้วัตถุเจือปนอาหารนั้นเป็นส่วนประกอบสามารถทราบได้ว่าวัตถุเจือปนอาหารดังกล่าวมีกลุ่มหน้าที่ และชื่อเฉพาะหรือ INS Number ใด

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ   การพิจารณาว่ามีวัตถุเจือปนอาหารติดมากับวัตถุดิบที่ใช้ในการผลิตอาหาร เป็นส่วนประกอบของอาหารในปริมาณที่เกิดผลตามวัตถุประสงค์ของการใช้วัตถุเจือปนอาหาร อาจพิจารณาได้ดังนี้

1. เข้านิยามของวัตถุเจือปนอาหารที่ตกค้างหรือติดมากับอาหาร (Carry Over of Food Additives into Foods) หรือไม่ โดยมีเงื่อนไข ดังนี้

1.1 เป็นวัตถุเจือปนอาหารที่อนุญาตให้ใช้ในวัตถุดิบหรือส่วนประกอบอื่นของอาหาร ตามประกาศกระทรวงสาธารณสุขว่าเรื่องวัตถุเจือปนอาหาร

1.2 เมื่อนำวัตถุดิบหรือส่วนประกอบตามข้อ 1.1 มาใช้ในผลิตภัณฑ์อาหารปริมาณของวัตถุเจือปนอาหารที่ใช้ในวัตถุดิบหรือส่วนประกอบของอาหาร ต้องไม่เกินค่าปริมาณการใช้สูงสุดของวัตถุเจือปนอาหารที่อนุญาตให้ใช้ตามประกาศกระทรวงสาธารณาสุขว่าเรื่องวัตถุเจือปนอาหาร ตามข้อ 2

1.3 เมื่อนำวัตถุดิบหรือส่วนประกอบตามข้อ 1.1 มาใช้ในผลิตภัณฑ์อาหารปริมาณวัตถุเจือปนอาหารที่ตกค้างมาจากวัตถุดิบหรือส่วนประกอบของอาหาร จะต้องไม่เกินปริมาณการใช้สูงสุดของวัตถุเจือปนอาหารที่อนุญาตให้ใช้ในวัตถุดิบหรือส่วนประกอบนั้นๆ และเป็นไปตามหลักการของความเหมาะสมทางด้านเทคโนโลยีการผลิตและหลักเกณฑ์และวิธีการที่ดีในการผลิต รวมทั้งต้องสอดคล้องตามประกาศกระทรวงสาธารณาสุขว่าเรื่องวัตถุเจือปนอาหาร

2.  กำหนดวิธีการคำนวณปริมาณวัตถุเจือปนอาหารที่ตกค้างมาจากวัตถุดิบหรือส่วนประกอบขอองหาร จะคำนวณตามสัดส่วนที่มีการใช้จริง และตรวจสอบปริมาณที่คำนวณได้เป็นไปตามเกณฑ์ในข้อ 1.2 และต้องพิสูจน์ว่าปริมาณวัตถุเจือปนอาหารที่คำนวณจากสัดส่วนวัตถุดิบที่ใช้ไม่มีผลทางเทคโนโลยี หรือมีผลต่อคุณลักษณะของผลิตภัณฑ์สุดท้าย โดยอาจมีพิจารณาดังนี้

2.1 ปริมาณวัตถุเจือปนอาหารที่คำนวณต่ำกว่าปริมาณสูงสุดที่ใช้ในกฎหมายของสารนั้น (ตัวเลขที่ได้ต้องไม่เกินปริมาณต่ำสุดของวัตถุเจือปนอาหารที่อนุญาตให้ใช้ในอาหาร เช่น Benzoate อนุญาตให้ใช้ในอาหารหลายชนิด  โดยกำหนดช่วงระหว่างไม่เกิน 200 ppm  ถึง ไม่เกิน 5000 ppm อาจสรุปได้ว่าปริมาณที่คำนวณได้ต่ำกว่า 200 ppm แสดงว่าไม่มีผลทางด้านเทคโนโลยี)  และ

2.2 มีข้อมูลทางวิชาการที่บ่งชี้ว่าปริมาณที่คำนวณได้ต่ำกว่าระดับที่ให้ใช้ผลทางเทคโนโลยีในอาหารนั้น โดยอ้างอิงข้อมูลวิชาการเกี่ยวกับวัตถุเจือปนอาหาร เช่น รายงานการวิจัย Text book วารสาร บทความทางวิชาการที่ศึกษาผลทางเทคโนโลยีของวัตถุเจือปนอาหารชนิดนั้นๆ หรือผลทดสอบทางประสาทสัมผัส (sensory evaluation) กรณีวัตถุเจือปนอาหารที่มีผลต่อลักษณะทางกายภาพของอาหาร เช่น สี รสชาติ เป็นต้น

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ   หากไม่เกิดผลตามวัตถุประสงค์ต่อผลิตภัณฑ์สุดท้ายไม่ต้องแสดงข้อมูลวัตถุเจือปนอาหาร

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ  ประกาศกระทรวงสาธารณสุข (ฉบับที่ 450) ฯ ยกเลิกข้อกำหนดการแสดง “สีธรรมชาติ” และ “สีสังเคราะห์”แล้ว ผู้ประกอบการสามารถแสดงหน้าที่ “สี” แล้วตามด้วยชื่อเฉพาะ หรือ INS Number ได้ ทั้งนี้หากผู้ประกอบการมีความประสงค์จะแสดง “สีธรรมชาติ” หรือ “สีสังเคราะห์” ด้วยก็ได้  ทั้งนี้หากมีการใช้ทั้งสีสังเคราะห์และสีธรรมชาติในอาหารชนิดเดียวกัน ก็ต้องระบุทั้ง สีสังเคราะห์ตามด้วยชื่อเฉพาะ หรือ INS Number และ สีธรรมชาติตามด้วยชื่อเฉพาะ หรือ  INS Number การให้ระบุที่ฉลากก็เพื่อเป็นข้อมูลในการตัดสินใจเลือกซื้อของผู้บริโภค

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ   หากประกาศกระทรวงสาธารณสุขกำหนดห้ามใช้สารให้ความหวาน หรือวัตถุกันเสียในอาหารที่มีประกาศกำหนดห้ามใช้  ต้องพิจารณาเป็นกรณีไป เช่น วัตถุดิบนั้นอนุญาตให้ใช้วัตถุเจือปนอาหารและพิสูจน์ได้ว่าติดมากับวัตถุดิบไม่ได้ใส่ในผลิตภัณฑ์สุดท้าย เช่น โยเกิร์ตใส่แยม วัตถุกันเสียติดมาในแยม และปริมาณที่ใช้ต้องไม่มีผลต่อผลิตภัณฑ์สุดท้าย 

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ  “สีธรรมชาติ” หมายถึง สีที่ได้มาจากธรรมชาติ โดยความหมายของสีธรรมชาติหมายถึงสีที่ได้จากพืช สัตว์ แร่ธาตุ หรือจุลินทรีย์ ผ่านกระบวนการแบบดั้งเดิมหรือกรรมวิธีทางกายภาพหรือกระบวนการทางเคมี ซึ่งกระบวนการหรือกรรมวิธีดังกล่าวไม่เปลี่ยนแปลงคุณสมบัติทางเคมีของสีที่มีตามธรรมชาติ [1]

     “สารสกัดให้สีจากส่วนของพืชหรือสัตว์” หมายถึง สารให้สีที่ได้จากส่วนต่างๆ ของ พืช เช่น ราก ใบ ผล เปลือกดอก หรือส่วนต่างๆของสัตว์ซึ่งมีประวัติการบริโภค เป็นอาหารและได้จากวิธีทางกายภาพหรือสกัดด้วยน้ำเท่านั้น ทั้งนี้ในกระบวนการ ผลิตจะต้องไม่มีขั้นตอนใด ๆ ที่ทําให้สารที่ให้สีดังกล่าว
มีความบริสุทธิ์ขึ้นจากที่มีในธรรมชาติโดยอาจอยู่ในรูปของเหลวเข้มข้น หรือกึ่งแข็งกึ่งเหลว หรือผง หรือ ของแข็ง และอาจมีการเติมส่วนประกอบอื่น เช่น วัตถุเจือปนอาหาร หรือวัตถุอื่น ที่ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ เพื่อประโยชน์ในกระบวนการผลิต คุณลักษณะของเหลวเข้มข้น, ของกึ่งแข็งกึ่งเหลว, ผงหรือของแข็ง

ตัวอย่างสีธรรมชาติตามนิยามข้างต้น

ตอบ 1.ต้องพิจารณาว่าเข้านิยามของสารที่ช่วยในกระบวนการผลิตหรือไม่

“สารช่วยในการผลิต” หมายความว่า สารหรือวัตถุใดซึ่งมิได้ใช้บริโภคในลักษณะเป็นส่วนประกอบของอาหาร แต่ใช้ในกระบวนการผลิตวัตถุดิบหรือส่วนประกอบของอาหาร   เพื่อให้เป็นไปตามเทคโนโลยีระหว่างการปรับคุณภาพหรือการแปรรูป โดยอาจจะมีสารหรืออนุพันธุ์ของสารนั้นเหลือตกค้างในผลิตภัณฑ์ได้โดยไม่ตั้งใจและไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ ทั้งนี้ไม่รวมถึงเครื่องมือเครื่องใช้ในการผลิต 

2.  พิจารณาเงื่อนไขหากเข้าข่ายกรณีนี้ไม่ต้องแสดงฉลากวัตถุเจือปนอาหาร ดังนี้

2.1 มีหน้าที่เป็น processing aid และสารหรือวัตถุใดที่ถูกนำมาใช้ในระหว่างการผลิตวัตถุดิบ/ส่วนประกอบหรืออาหารมีการใช้ในระหว่างกระบวนการผลิต (ตรวจสอบจาก IPA) และ

2.2 มีขั้นตอนหรือวิธีการกำจัดหรือลดปริมาณสารหรือวัตถุหรืออนุพันธ์ของสารที่ตกค้างในผลิตภัณฑ์สุดท้ายหรือปริมาณของสารไม่ส่งผลต่อลักษณะหรือคุณภาพของผลิตภัณฑ์สุดท้ายนั้น โดยปริมาณตกค้างนั้นต้องไม่มีผลกระทบต่อสุขภาพ

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ วัตถุเจือปนอาหารจัดเป็นส่วนประกอบอาหารในการผลิตอาหาร ดังนั้นต้องแสดงต่อจากส่วนประกอบที่สำคัญของอาหาร  

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ

ตอบ ส่วนประกอบสำคัญเป็นข้อกำหนดตาม ข้อ5 (5) แต่การแสดงข้อมูลวัตถุเจือปนอาหาร เป็นข้อกำหนดตามข้อ 5 (7) ดังนั้นต้องแสดงทุกชนิดที่มีการใช้ในอาหาร

   การแสดงฉลากของอาหารในภาชนะบรรจุ